Kiedy ubezpieczyciel może odmówić lub zmniejszyć wypłatę odszkodowania podczas zagranicznego wyjazdu?

Niezależnie od charakteru zagranicznego wyjazdu, dobrze jest objąć go ochroną polisy turystycznej. Trzeba tylko pamiętać, że wykupienie takiego ubezpieczenia nie rozwiąże wszystkich problemów i nie zabezpieczy przed wszelkimi możliwymi zagrożeniami. Istnieje wiele sytuacji, w których ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania lub zmniejszyć jego kwotę.

Żadne towarzystwo ubezpieczeniowe nie oferuje pełnej, bezwarunkowej ochrony w każdej sytuacji. Dlatego też, przed skorzystaniem z danej oferty koniecznie trzeba sprawdzić, w jakich przypadkach, mimo posiadania polisy turystycznej, nie będzie można liczyć na wsparcie ubezpieczyciela. Choć każde towarzystwo indywidualnie ustala listę wyłączeń i ograniczeń swojej odpowiedzialności, to jednak w praktyce, wiele spośród nich jest stosowanych przez wszystkie firmy.

Kiedy trzeba liczyć się z odmową lub obniżeniem odszkodowania? Czy polisa chroni przed skutkami zamachu terrorystycznego? Jakie warunki muszą zostać spełnione, by ubezpieczyciel wypłacił świadczenie? Gdzie odwołać  się od ewentualnej odmowy wypłaty świadczenia? Na te i inne pytania szczegółowo odpowiadamy w niniejszym artykule.

Sytuacje, w których ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania – z winy ubezpieczonego

Każde towarzystwo ubezpieczeniowe odmówi udzielenia wsparcia czy wypłacenia odszkodowania w sytuacji, gdy poszkodowany:

• nie poinformuje (we wskazanym w OWU terminie) centrum alarmowego ubezpieczyciela o wystąpieniu zdarzenia;
• nie zachowa rachunków, faktur czy innych dokumentów związanych z leczeniem, kradzieżą, opóźnieniem lotu lub innym zdarzeniem;
• złamie przepisy obowiązujące na terenie danego kraju;
• dopuści się rażącego niedbalstwa lub umyślnego działania, mającego na celu wyłudzenie odszkodowania;
• wymaga leczenia w związku z próbą samobójczą, usunięciem ciąży, chorobą psychiczną, czy też skorzystaniem z operacji plastycznej lub zabiegu medycyny niekonwencjonalnej;
• podczas zdarzenia był pod wpływem środków odurzających;
• nie posiada odpowiedniego rozszerzenia ochrony ubezpieczeniowej.

Wszystkie powyższe punkty, z wyjątkiem ostatniego, są omówione w najważniejszym dokumencie związanym z polisą, czyli w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Jeśli chodzi o ostatnią pozycję, to warto wiedzieć, że istnieją zdarzenia i okoliczności, które standardowo nie podlegają ochronie polisy turystycznej, ale mogą zostać objęte jej działaniem za dodatkową opłatą. Wystarczy zatem wykupić odpowiednie rozszerzenie ubezpieczenia, a towarzystwo zapewni wsparcie w sytuacji, w której standardowo go nie udziela.

Na jakie przypadki można rozszerzyć ochronę polisy turystycznej?

Na pomoc w ramach podstawowej polisy turystycznej nie mogą liczyć osoby przewlekle chore, na przykład na cukrzycę lub nadciśnienie, a także wszyscy ci, którzy w chwili wypadku znajdowali się pod wpływem alkoholu. Firmy ubezpieczeniowe oferują jednak rozszerzenia, które pozwalają uzyskać pomoc również w takich sytuacjach; ważny jest fakt, że chęć skorzystania z wybranego rozszerzenia klient musi wyrazić w momencie zakupu ubezpieczenia turystycznego.

Odpowiedzialnością ubezpieczyciela nie są również objęte aktywności, uznane przez niego za sporty wysokiego ryzyka lub ekstremalne. Ich lista, w zależności od towarzystwa, może liczyć od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu pozycji. Osoby, które chciałyby zabezpieczyć uprawianie ryzykownych aktywności, mogą opłacić dodatkową składkę i objąć je ochroną polisy. Warto podkreślić, że z odpowiedniego rozszerzenia najczęściej muszą skorzystać także osoby, które wyjeżdżają za granicę w celu podjęcia pracy fizycznej.

Inne przyczyny odmowy lub obniżenia wypłaty odszkodowania – niezależne od ubezpieczonego

Wcześniej wspomniane wyłączenia dotyczyły sytuacji, w których ochrona ubezpieczeniowa nie działa z przyczyn leżących po stronie ubezpieczonego. Niemniej jednak, ubezpieczyciele ograniczają swoją odpowiedzialność również w kilku innych, w żaden sposób niepowiązanych z poszkodowanym, przypadkach. Z odmową lub obniżeniem wypłaty odszkodowania trzeba liczyć się wówczas, gdy:

• zdarzenie stanowi skutek działań wojennych, zamieszek, zamachu stanu, protestu, czy też ataku terrorystycznego;
• do zdarzenia doszło na skutek klęski żywiołowej;
• polisa przewiduje franczyzę, czyli tzw. udział własny ubezpieczonego; firma ubezpieczeniowa może ustalić, że będzie odpowiadać za szkody, których wartość przekroczy wskazany próg; jeśli na przykład próg minimalny wynosi 300 zł, a utracony bagaż był wart 200 zł, to nie wypłaci ona odszkodowania;
• suma ubezpieczenia jest niższa, niż koszty związane z danym zdarzeniem; przykładowo, jeśli leczenie będzie kosztowało łącznie 90 000 zł, a ubezpieczyciel zobowiązał się odpowiadać za wydatki do kwoty 80 000 zł, to tę różnicę ubezpieczony musi pokryć z własnej kieszeni.

Jeśli chodzi o ostatni z punktów, to warto zauważyć, że choć ubezpieczony nie ma wpływu na koszty związane z leczeniem, akcją ratunkową czy jakimkolwiek innym zdarzeniem, to jednak poprzez wybór polisy decyduje o przysługujących mu sumach ubezpieczenia. Aby uniknąć sytuacji, w której część wydatków będzie trzeba pokryć z własnej kieszeni, wystarczy wybrać ofertę z możliwie jak najwyższymi limitami odpowiedzialności finansowej ubezpieczyciela. Należy dopilnować, by limity te były odpowiednio wysokie zwłaszcza dla kosztów leczenia, akcji ratunkowej i poszukiwawczej, a także odpowiedzialności cywilnej.

Zagrożenie terrorystyczne a ubezpieczenie turystyczne

Zagrożenie terrorystyczne występuje, w mniejszym lub większym stopniu, w wielu popularnych wśród turystów krajach. To ważne z punktu widzenia nie tylko bezpieczeństwa podróży, ale również działania polisy turystycznej. Jak wcześniej wspomniano, zdecydowana większość ubezpieczeń nie chroni przed szkodami na mieniu i zdrowiu, powstałymi wskutek aktu terroru. W tym kontekście warto wiedzieć, że spod ochrony wyjęte są państwa, którym Ministerstwo Spraw Zagranicznych przypisało trzeci („nie podróżuj”) lub czwarty („opuść natychmiast”) stopień zagrożenia terrorystycznego. Ubezpieczenie nie zadziała też w kraju, w którym toczą się działania wojenne lub ogłoszono stan klęski żywiołowej.

Część firm ubezpieczeniowych (m.in. Allianz, Generali czy PZU) inaczej podchodzi do sytuacji, gdy wybuch wojny czy zamach terrorystyczny mają nieoczekiwany charakter. Inaczej mówiąc, jeśli dojdzie do nich w kraju, gdzie w momencie wyjazdu nie były prowadzone działania wojenne, ani nie występowało zagrożenie terroryzmem, ubezpieczyciel zapewni ochronę ubezpieczeniową. Co jednak istotne, będzie ona obowiązywała tylko przez określoną liczbę dni lub do ustalonej sumy gwarantowanej. Ponadto, by móc uzyskać wsparcie w takiej sytuacji, do standardowej polisy trzeba dokupić odpowiednie rozszerzenie na wypadek aktów terroru.

Na rynku dostępne są również pojedyncze oferty ubezpieczeń skierowanych przede wszystkim do podróżników, gdzie towarzystwa nie stosują żadnych wyłączeń co do miejsca, w którym doszło do ataku terrorystycznego. Taki produkt oferuje między innymi Axa Assistance, która w ramach pakietu Podróżnik i Zdobywca, bez względu na miejsce zamachu, pokrywa koszty leczenia do kwoty odpowiednio: 200 000 i 600 000 złotych. Warto przed wyjazdem za granicę porównać ze sobą co najmniej kilka ofert różnych ubezpieczycieli w kalkulatorze ubezpieczeń turystycznych na wakacyjnapolisa.pl.

Jakich formalności trzeba dopełnić, by otrzymać odszkodowanie?

Ubezpieczony musi liczyć się z odmową pokrycia kosztów lub wypłaty odszkodowania również wówczas, gdy nie dopełni wymaganych przez towarzystwo formalności. O dwóch najbardziej oczywistych z nich wspomniano już wcześniej: to konieczność zgłoszenia w odpowiednim terminie szkody w centrum alarmowym ubezpieczyciela, a także zachowanie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów związanych z danym zdarzeniem. Takie działania dotyczą jednak głównie sytuacji, w których ubezpieczonego dopadły mniejsze lub większe problemy zdrowotne. A co w przypadku, gdy padnie ofiarą kradzieży lub przytrafi mu się inne nieszczęście?

W razie rabunku lub kradzieży z włamaniem, trzeba natychmiast powiadomić o zdarzeniu policję oraz obsługę hotelu, banku, restauracji, czy innego miejsca, w którym doszło do zdarzenia. Ponadto, od każdego z tych podmiotów należy uzyskać potwierdzenie zgłoszenia, wraz z wykazem utraconych przedmiotów. Jeśli skradziony został na przykład sprzęt do nurkowania, ubezpieczyciel może też wymagać dowodu zakupu. W przypadku utraty paszportu lub innych dokumentów, wymagany jest natychmiastowy kontakt z centrum alarmowym ubezpieczyciela.

Jeśli dojdzie do uszkodzenia sprzętu objętego ubezpieczeniem, trzeba go przede wszystkim zachować, tak, by przedstawiciel towarzystwa mógł dokonać oględzin przedmiotu. Wysokość odszkodowania będzie odpowiadała kosztom naprawy, ale nie będzie przy tym wyższa, niż wartość uszkodzonego sprzętu.

W przypadku rezygnacji lub wcześniejszego powrotu z zagranicznego wyjazdu, trzeba skontaktować się z firmą ubezpieczeniową i podać przyczyny zmiany planów; jeśli rezygnacja dotyczy na przykład wczasów z biurem podróży, wysokość odszkodowania będzie równa kwocie dokonanych przez touroperatora potrąceń z tytułu rezygnacji.

Odmowa wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela – jak się odwołać?

Osoby, które otrzymały zaniżone odszkodowanie lub nie otrzymały go w ogóle, i nie zgadzają się z decyzją firmy ubezpieczeniowej, mogą dochodzić swoich praw na kilka różnych sposobów. Jeśli tylko są podstawy, by zaprotestować przeciwko odmowie, warto walczyć o swoje. Najpierw u ubezpieczyciela. Później, w razie niepowodzenia, u Rzecznika Finansowego. Jeśli i to nie pomoże, jest jeszcze droga sądowa. Dobrze jest wyczerpać wszystkie możliwości, bo część spraw kończy się sukcesem dopiero po wystąpieniu na drogę sądową.

Nie należy obawiać się rozpoczęcia całego procesu odwoławczego, czyli zakwestionowania decyzji bezpośrednio w firmie ubezpieczeniowej. To zwyczajne działanie, za które nie grożą żadne kary czy inne negatywne konsekwencje; jeśli sprawa dotyczy zaniżonego odszkodowania, oprotestowanie wyceny szkody nie sprawi, że ubezpieczyciel zażąda zwrotu tego, co już wypłacił.

Autor

Kamil Sztandera

Redaktor ds. podróży i ekspert ds. ubezpieczeń turystycznych. Entuzjasta wycieczek rowerowych. Specjalizuje się w dziennikarstwie ekonomicznym. Prywatnie zainteresowany inwestowaniem i pomnażaniem oszczędności.