Brno – co zobaczyć? Lista 10 popularnych atrakcji i zabytków

Brno to miasto, które zaskakuje na każdym kroku – pełne kontrastów, historii i nowoczesnej energii. Choć często pozostaje w cieniu Pragi, skrywa w sobie skarby, które potrafią oczarować nawet najbardziej wymagających podróżników. Od średniowiecznych uliczek po modernistyczne arcydzieła, każde miejsce opowiada tu własną, unikalną historię. Jeśli planujesz wizytę w sercu Moraw lub po prostu szukasz inspiracji na weekendowy wypad, ten przewodnik po 10 wyjątkowych atrakcjach Brna jest właśnie dla Ciebie.

1. Katedra św. Piotra i Pawła (Petrov)

Katedra św. Piotra i Pawła, znana również jako Petrov, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Brna i zarazem jedno z najważniejszych miejsc sakralnych w całych Czechach. Usytuowana na wzgórzu Petrov, wznosi się majestatycznie ponad miastem, oferując nie tylko duchową atmosferę, ale i spektakularne widoki na całą panoramę Brna. Jej strzeliste neogotyckie wieże, sięgające 84 metrów wysokości, widoczne są z daleka i stanowią kluczowy punkt orientacyjny.

Historia tego miejsca sięga czasów romańskich, a obecna forma katedry ukształtowała się głównie na przełomie XIX i XX wieku. Mimo licznych przebudów i modernizacji, zachowała swój historyczny charakter oraz unikalną atmosferę. Wnętrze świątyni zachwyca bogactwem detali, gotyckimi sklepieniami i imponującym ołtarzem głównym. Szczególnym elementem, który przyciąga uwagę zwiedzających, jest dzwon bijący… o godzinie 11:00 zamiast w południe. Według legendy to sprytny zabieg mieszkańców, którzy podczas oblężenia miasta przez Szwedów w czasie wojny trzydziestoletniej, wybili południe wcześniej, zmuszając przeciwnika do odstąpienia od ataku.

2. Zamek Špilberk

Zamek Špilberk, dumnie górujący nad Brnem, to miejsce, gdzie historia miasta splata się z dramatycznymi opowieściami o uwięzionych rewolucjonistach, wojnach i przemianach architektonicznych. Początkowo średniowieczna forteca zbudowana w XIII wieku przez króla Przemysła Ottokara II miała strzec granic czeskiego królestwa i pełnić funkcję królewskiej siedziby. Jednak z biegiem lat jej rola zmieniała się w dramatyczny sposób – z reprezentacyjnego zamku przekształciła się w jedną z najcięższych twierdz i więzień Europy Środkowej.

To właśnie z czasów habsburskich Špilberk zasłynął jako „więzienie narodów”. Przetrzymywano tu m.in. włoskich karbonariuszy, polskich patriotów, czeskich działaczy narodowych czy francuskich żołnierzy z czasów wojen napoleońskich. Ciasne, wilgotne cele, potężne mury i atmosferę grozy można dziś zobaczyć na własne oczy – zwiedzanie podziemi i dawnego więzienia to jedno z najbardziej poruszających doświadczeń w Brnie.

Jednak Špilberk to nie tylko mroczna historia. Współcześnie mieści się tu Muzeum Miasta Brna, które prezentuje wystawy dotyczące dziejów Brna, sztuki, architektury i życia codziennego mieszkańców. Zamek pełni też rolę przestrzeni kulturalnej – latem odbywają się tu koncerty, spektakle teatralne i festiwale, które przyciągają zarówno turystów, jak i brneńczyków.

Jednym z największych atutów Špilberka jest jego położenie. Ze wzgórza rozciąga się przepiękna panorama Brna – to idealne miejsce na romantyczny spacer, piknik lub chwilę wytchnienia od zgiełku miasta.

3. Willa Tugendhat

Willa Tugendhat w Brnie to prawdziwe arcydzieło modernizmu, które już na pierwszy rzut oka odbija się od otaczającej zieleni dzięki swojej ascetycznej, minimalistycznej formie wdrożonej w latach 1929–1930. Zaprojektowana przez Ludwiga Miesa van der Rohe we współpracy z Lilly Reich dla biznesowej rodziny Tugendhatów, stanowi przykład fascynującego dialogu między przestrzenią a światłem, wnętrzem a światem zewnętrznym.

Znakiem szczególnym rezydencji jest zastosowanie stalowej ramy, która pozwoliła usunąć ściany nośne i stworzyć szeroko otwartą przestrzeń dzienną — salę o powierzchni niemal 280 m², w której ściany z polerowanego szkła przesuwają się niemal jak szybry w samochodzie i znikają w podłodze, dając poczucie absolutnej harmonii z ogrodem i panoramą miasta . To właśnie dzięki nim przestrzeń delikatnie przechodzi w otoczenie, co jest kwintesencją modernistycznej koncepcji „mniej znaczy więcej”, tak ukochanej przez Miesa van der Rohe.

Wnętrza kryją jednak zaskakujące bogactwo — nie brak tu onyksowych ścian pochodzących z Maroka, mahoniowych wykończeń i unikatowych, zaprojektowanych przez Miesa i Reich mebli, takich jak słynne fotele „Tugendhat”, które powszechnie uznaje się za ikonę designu.

Losy willi były burzliwe – odegrała różne role: od rodzinnego domu Tugendhatów, po placówkę Gestapo, szkołę tańca, a następnie strefę zaniedbania. Jednak dzięki staraniom konserwatorów i gruntownej restauracji z lat 2010–2012, jej pierwotny blask został pieczołowicie odtworzony, co umożliwiło wpisanie na listę światowego dziedzictwa UNESCO już w 2001 roku.

4. Stary Ratusz (Stará radnice)

Stary Ratusz w Brnie, czyli Stará radnice, to jedno z tych miejsc, gdzie historia miasta splata się z legendą, a gotyckie mury zdają się szeptać opowieści z minionych wieków. To najstarszy zachowany budynek administracyjny w mieście, którego początki sięgają XIII wieku. Choć od dawna nie pełni funkcji siedziby władz, wciąż pozostaje sercem starego Brna – nie tylko ze względu na swoje położenie, ale i wyjątkowy charakter.

Wchodząc na dziedziniec ratusza przez renesansową bramę, od razu przykuwa uwagę dziwnie wykrzywione żebro jednej z gotyckich wieżyczek. Legenda głosi, że to efekt zemsty architekta – Antonína Pilgrama, który, rozgoryczony zbyt niskim wynagrodzeniem za swoją pracę, postanowił zadrwić z miasta, celowo deformując jedną z wież. To jednak dopiero początek fantastycznych opowieści. W głównej bramie ratusza wisi… smok. A właściwie wypchany krokodyl, który od wieków fascynuje i rozśmiesza turystów. Mieszkańcy Brna przekazują sobie legendę o potworze siejącym postrach, którego w końcu udało się pojmać i wystawić na pokaz – co w średniowieczu miało swoje znaczenie jako dowód triumfu nad nieznanym.

Stary Ratusz to jednak nie tylko legendy i symbole. Jego wnętrza kryją galerie sztuki, sale wystawowe i przestrzeń koncertową. Szczególnie warto wejść na wieżę, z której roztacza się piękny widok na dachy starówki i pobliską katedrę na wzgórzu Petrov. Kamienne schody prowadzą w górę niczym labirynt, a nagroda za trud wspinaczki to panorama miasta, jakiej nie da się zapomnieć.

5. Krypta kapucynów (Kapucínska hrobka)

Krypta kapucynów w Brnie, znana jako Kapucínská hrobka, to jedno z tych miejsc, które intrygują, poruszają i zostają w pamięci na długo po wyjściu. Ukryta pod niepozornym barokowym kościołem św. Krzyża, zaledwie kilka kroków od zgiełku brneńskiego centrum, otwiera przed odwiedzającymi drzwi do świata, gdzie śmierć przestaje być tematem tabu, a staje się naturalną częścią istnienia.

Wchodząc do wnętrza krypty, trafiamy w przestrzeń pełną ciszy, chłodu i zadumy. To właśnie tu, na kamiennej posadzce, spoczywają zachowane w doskonałym stanie ciała kapucynów – bez trumien, bez ozdób, ułożone w brązowych habitach z różańcem splecionym między palcami. Naturalna wentylacja oraz specyficzne warunki panujące w podziemiach sprawiły, że proces mumifikacji przebiegał w sposób niemal idealny, pozostawiając po sobie nie tylko relikwie, ale i żywe świadectwo filozofii zakonu.

Kapucyni, którzy całe życie poświęcali skromności, modlitwie i służbie ubogim, także po śmierci chcieli pozostać blisko ludzi – dosłownie i symbolicznie. Ich zmarli bracia nie zostali ukryci w zamkniętych grobach, lecz pozostają widoczni, niemal obecni. To nieco makabryczne, ale zarazem głęboko humanistyczne przesłanie ma na celu przypomnienie o przemijalności życia, ale też o jego duchowym wymiarze.

W krypcie spoczywają także dobroczyńcy klasztoru – niektórzy w bogatszych, zdobionych trumnach – a wśród nich Maria Eleonora z Liechtensteinu, której postać dodaje miejscu szlacheckiego sznytu. Całość oświetlona jest subtelnym światłem, co potęguje wrażenie intymności i sakralności.

6. Kościół św. Jakuba

Kościół św. Jakuba w Brnie to miejsce, które w niezwykły sposób łączy monumentalność gotyckiej architektury z tajemniczością skrytą głęboko pod ziemią. Już z daleka uwagę przyciąga jego wysoka, strzelista wieża, która od wieków stanowi jeden z najbardziej rozpoznawalnych punktów panoramy miasta. Ale choć jego fasada i wnętrze zachwycają bogactwem detali, to prawdziwa historia tej świątyni sięga znacznie głębiej – dosłownie i metaforycznie.

Wnętrze kościoła, utrzymane w surowym, gotyckim stylu, robi wrażenie swoją przestrzenią i światłem wpadającym przez witrażowe okna. Atmosfera sprzyja zadumie, a dźwięk organów, rozchodzący się po nawach, potrafi poruszyć najgłębsze emocje. Jednak to, co najbardziej elektryzuje odwiedzających, znajduje się pod powierzchnią – w ossuarium, jednym z największych w Europie Środkowej. Odkryte dopiero w 2001 roku, skrywa szczątki ponad 50 tysięcy osób, poukładane z niemal geometryczną precyzją. Przechodząc przez kolejne komory, w których czas dosłownie osiadł na kościach, człowiek nie może pozostać obojętny wobec przemijalności i ulotności istnienia.

Kościół św. Jakuba to jednak nie tylko miejsce kultu i pamięci. To także świadek historii Brna – przestrzeń, w której przez wieki odbywały się najważniejsze ceremonie, spotkania, procesje i modlitwy. W jego murach zaklęte są opowieści o wojnach, zarazach, ale i o codziennym życiu mieszkańców, którzy tu przychodzili po nadzieję, ukojenie lub wdzięczność.

7. Zelný trh

Zelný trh, czyli Targ Warzywny, to jedno z najstarszych i najbardziej malowniczych miejsc w Brnie, które od wieków pulsuje życiem. Położony w samym sercu starówki, otoczony barokowymi kamienicami i zabytkowymi gmachami, przyciąga nie tylko mieszkańców, którzy codziennie kupują tu świeże warzywa, owoce i kwiaty, ale także turystów szukających lokalnego kolorytu i atmosfery z duszą.

Choć jego nazwa może sugerować coś zwyczajnego, Zelný trh to przestrzeń wyjątkowa. Funkcjonuje nieprzerwanie od XIII wieku i przez ten czas był świadkiem wszystkiego – od rycerskich turniejów i miejskich jarmarków, po publiczne egzekucje i teatralne występy. Dziś pełni zupełnie inną rolę: jest miejscem spotkań, rozmów, powolnych spacerów i zapachów, które zmieniają się z porami roku. Wiosną czuć tu świeży szczypiorek i tulipany, latem soczyste truskawki, a jesienią dynie i suszone zioła.

W samym centrum placu króluje barokowa fontanna Parnas – monumentalna i pełna symboli mitologicznych, przypomina raczej teatralną scenografię niż miejską ozdobę. W cieniu fontanny można usiąść z kawą z pobliskiej kawiarni i patrzeć, jak Brno żyje własnym rytmem. Tuż pod brukiem kryje się kolejna niespodzianka – rozległe podziemia, w których niegdyś przechowywano wino, piwo i sól, a dziś można je zwiedzać jako labirynt piwnic i dawnych magazynów.

8. Plac Wolności (Náměstí Svobody)

Plac Wolności w Brnie, czyli Náměstí Svobody, to prawdziwe serce miasta – miejsce, w którym przecinają się drogi mieszkańców, turystów, historii i współczesności. Już od średniowiecza pełnił funkcję głównego placu handlowego, a jego rozległa przestrzeń otoczona eleganckimi kamienicami i pałacami zachowała ten charakter po dziś dzień. Jednak dziś to nie tylko rynek, lecz scena życia miejskiego – zmienna, dynamiczna i pełna kontrastów.

Tu właśnie Brno pokazuje swoje różne twarze. W ciągu dnia plac tętni ruchem – toczy się tu miejski gwar, odbywają się koncerty, pokazy, jarmarki i demonstracje. Wieczorem zaś zamienia się w przestrzeń spotkań – ludzie siadają przy fontannie, spacerują z lodami albo obserwują życie z kawiarnianych ogródków. Mimo swojej centralnej lokalizacji plac nigdy nie wydaje się przytłaczający – jego układ pozwala na oddech, a jednocześnie otula gęstą tkanką miejską.

Jednym z najbardziej charakterystycznych punktów placu jest nowoczesny zegar astronomiczny z czarnego granitu – instalacja, która budzi emocje od chwili jej odsłonięcia. Nietypowy kształt i codzienne „wydawanie szklanej kuli” o 11:00 przyciągają ciekawskich i stanowią świetny przykład na to, jak współczesna sztuka może funkcjonować w zabytkowej przestrzeni bez fałszywej skromności.

9. Labirynt i podziemia pod Starym Rynkiem

Labirynt i podziemia pod Starym Rynkiem w Brnie to fascynujące miejsce, w którym historia dosłownie kryje się pod ziemią. To sieć średniowiecznych piwnic, korytarzy i magazynów, które przez stulecia służyły mieszkańcom miasta jako schronienie, spiżarnie, warsztaty, a nawet więzienia. Choć dziś spacer tymi podziemnymi korytarzami to atrakcja turystyczna, nie sposób nie poczuć dreszczu emocji na myśl, że setki lat temu toczyło się tu realne życie – często dalekie od tego, co można zobaczyć na powierzchni.

Wędrując pod brukiem Starego Rynku, ma się wrażenie, że czas przestaje płynąć. Ceglane sklepienia, chłód i półmrok tworzą atmosferę tajemnicy, a każdy zakręt labiryntu może zaskoczyć nowym obrazem: alchemicznym laboratorium, izbą tortur, starym magazynem z winem lub wystawą dawnych narzędzi rzemieślniczych. To nie tylko ekspozycja – to inscenizacja życia z minionych epok, pokazująca, jak bardzo codzienność dawnych brneńczyków była związana z tym, co ukryte pod ziemią.

Jednym z najbardziej intrygujących elementów trasy jest fakt, że każda z piwnic ma nieco inny charakter i funkcję – to jak podróż w czasie przez warstwy społeczne i zawodowe miasta. Jedne pomieszczenia były własnością kupców, inne piwowarów czy aptekarzy. Wszystkie łączyła praktyczność i potrzeba chronienia towarów przed światłem i upałem, ale też – w trudnych czasach – przed niebezpieczeństwami z zewnątrz.

10. Muzeum Techniki w Brnie

Muzeum Techniki w Brnie to fascynująca podróż przez wieki innowacji i przemysłu, która przenosi nas od rzemieślniczych warsztatów po latające silniki i ogromne maszyny parowe. W przestronnej hali dominują imponujące eksponaty – od historycznych pojazdów, przez wieżowe mechanizmy zegarowe, aż po rozwijającą wyobraźnię Techniczną Her­nię, gdzie prawa fizyki można dotknąć, przesunąć i doświadczyć samemu .

W „Uliczce rzemiosł” odżywają postaci mistrzów-cechów – zegarmistrza, szewca, księgarza – w przedwojennym klimacie z kawiarnią, kantorem czy zakładem dentystycznym, jak gdyby czas się cofnął do lat 20. i 30. XX wieku . Górne piętra to prawdziwy techniczny raj: miłośnicy motoryzacji brneńskiej mogą podziwiać wystawę zabytkowych samochodów i motocykli, natomiast entuzjaści lotnictwa – potężne pokłady silników lotniczych oraz makiety na ‑ i nadwiszące, sięgające sufitu.

Kilka praktycznych wskazówek dotyczących zwiedzania Brna

• Komunikacja miejska: Brno ma bardzo dobrze rozwiniętą sieć tramwajów, autobusów i trolejbusów. Bilety można kupić w automatach na przystankach, przez aplikację „Sejf” lub SMS-em (jeśli masz czeski numer). Obowiązują bilety czasowe – np. 15, 60 lub 90 minut. Centrum miasta jest na tyle kompaktowe, że większość atrakcji da się zwiedzić pieszo.
• Brno City Pass: Rozważ zakup karty BrnoPas (1, 2 lub 3 dni), która daje wstęp do wielu atrakcji (m.in. willa Tugendhat, podziemia, Špilberk), darmową komunikację miejską oraz zniżki w restauracjach i muzeach.
• Kiedy jechać: Najlepsze miesiące to maj–wrzesień, kiedy miasto tętni życiem, a wiele wydarzeń odbywa się na świeżym powietrzu. Zimą jest spokojniej, ale jarmark świąteczny na placu Wolności nadaje miastu bajkowy klimat.
• Zwiedzanie willi Tugendhat: To jedna z głównych atrakcji Brna i miejsce z listy UNESCO, ale liczba biletów jest ograniczona. Rezerwacja z kilkutygodniowym wyprzedzeniem (nawet 1–2 miesiące latem!) przez stronę internetową to konieczność.
• Gdzie zjeść: Brno to mekka gastronomiczna – znajdziesz tu nowoczesne bistro, browary rzemieślnicze i świetne kawiarnie. Warto odwiedzić okolice ulicy Dvořákovej, Dominikánskiego náměstí czy dawnych hal targowych w okolicach Zelného trhu.

Autor

Redakcja